Fren Servosu
Fren Servosu Nedir?
Fren Servosu, fren kuvvetini yaklaşık olarak 5 kat artırmak için kullanılmakta ve fren pedalının kullanımını yumuşatmaktadır. Güçlendirici bir parça olarak araçlarda kullanılmaktadır. Fren servosu fren kullanımı araçların ani yavaşlamalarında oldukça işe yarayan bir sisteme sahiptir. Aracın olası kazalara karşı önlem almasını ve sürücüyü zorlamadan fren yapmasını sağlar.
Fren servosu fren sistemi görevi temel olarak sürücünün ayağı ile fren pedalına basması halinde uyguladığı kuvveti artırmakla beraber frenleme kuvvetini artırmaktır. Bu sayede fren pedalı daha yumuşak ve kolay bir şekilde sağlar. Sürücü bu konumda pedal için ekstra bir güç uygulaması gerekmez.
Fren sistemi bir merkez üzerinden işlemektedir. Fren servosu fren merkezi direkt olarak bağlantıyı yapan bir sistem içerir. Merkez üzerinde çeşitli delikler bulunmaktadır. Üst delikler içerisine hidrolik kabı bağlanmaktadır. Bu kap içerisinde hidrolik yağ bulunmakta ve fren sistemini desteklemektedir. Bu kabın çatlaması gibi durumlarda ise sızıntı ortaya çıkabilir ve bu sızıntı aracınızda farklı arızalanmalara neden olabilir.
Fren merkezi yan tarafında yer alan delikler ise arka pedal sistemini desteklemektedir. Tek bir sistem üzerinden bu bağlantı yapılır. Merkez üzerinde tek olmasının sebebi ise arka tarafa geçmesi halinde arka taraftaki ayırıcı ile lastiklere ulaşmasıdır. Frenleme yapılması halinde bu bağlantı sayesinde arka kısımdaki lastiklerin durması sağlanır. Özellikle dengeleyici sistemlerle birlikte viraj gibi alanlarda hangi tarafa yoğun bir şekilde basıldı ise sağ sol ayırıcı sayesinde o tarafa daha fazla baskı uygulanmasını sağlar. Yan ve alt kısmında yer alan delikler ise sağ ve sol frene gitmek üzere iki tane ön frene hidrolik basmaktadır. Bu sayede araç durma anında hızlı bir etki ile aracın 5 kat hızlı durması sağlanır.
Fren Servosu Nasıl Çalışır?
Motor çalışması ile birlikte, fren servosu sistemi devreye girmektedir. Motor çalışmadığı durumlarda ise kapalı konuma gelmektedir. Bu nedenle motor çalışmazken pedal kullanımı daha sert olmaktadır. Fren servosu bozulması ile birlikte fren desteklemesi çalışmaz ancak fren sistemi çalışmaya devam eder. Bu noktada frene basmak eskisi kadar kolay olmayacak ve sertleşecektir.
Vakum sistemi, benzinli araçlar içerisinde emme manifoldundan hortumla elde edilmektedir. Motor çalışması ile birlikte vakum sistemi de oluşur. Bu sayede vakum pedalı da yumuşamaya başlar. Vakum pompası motordan dairesel bir hareket alarak içerideki havayı vakumlamaktadır. Benzinli araçlarda fren sistemi bu şekilde işlemektedir. Dizel araçlar da ise fren sistemi aşırı hava beslemesi ile birlikte çalışmaktadır. Emme manifoldları üzerinde herhangi bir vakum sistemi bulunmaz. Dizel araçlarda ihtiyaç duyulan vakum sistemi, mekanik ya da elektrikli vakum pompası sayesinde üretilerek, fren sistemine iletilir. Dizel araç içerisinde yer alan mekanik vakum pompası silindir kapağı, hareket işlemini eksantrik milinden alan bir tipte olabileceği gibi alternatörün arkasına yerleştirilmiş olan bir vakum pompası tipi de olabilmektedir. Buradaki vakum hattı bir çek ile valf fren servosuna bağlanmaktadır.
Fren sistemi piston üzerinden çalışmaktadır. İki piston yer alan bu sistem de ilk olarak ön ardından arka tarafa işlem uygulanmaktadır. Fren pedalına basıldığında piston kapanarak ön frenlere hidrolik basılması ile birlikte ikinci piston kapanır ve arka frenlere hidrolik basılır. Fren merkezi üzerinde bir boruda kaçak olması halinde pistonlar oldukça yumuşak bir şekilde basacaktır. Bunun nedeni kaçak oluşması nedeniyle piston içerisine hidrolik basılmaz ve bu da daha sert bir basım yerine oldukça yumuşak bir basıma neden olacaktır.
Fren Servosu Arıza Belirtileri
1- Pedal sistem içerisinde yer alması nedeniyle oldukça önemli bir parça olan bu sistem bozulması ile birlikte pedal sert bir hal alır ve kullanımı eski zor gücüne döner. Bu durumda seyir halindeki bir sürücü pedal sistemine alışamaması halinde kaza gibi durumlara sebebiyet verebilir.
2- Lastik segmanları zaman içerisinde aşınabilir ya da hasar görebilir. Frenleme yapılması ile birlikte basınçlı hidrolik, pistonun arka kısmına sızmaktadır. Bu nedenle frenleme işlemi doğru bir şekilde sağlanamaz ve fren sistemi çalışmaz.
3- Hidrolik yağ diyaframının delinmiş ya da yırtılmış olması fren sisteminin çalışmasını engeller.
4- Hidrovak içerisinde yer alan geri alma yayının arızalanması fren sisteminde arızalanmaya neden olur.
